Κατά τις διατάξεις του κοινού αστικού δικαίου (άρθρα 914, 922, 300, 298 Α.Κ.), η ευθύνη για την αποκατάσταση της ζημίας την οποία έπαθε ο μισθωτός από ατύχημα κατά την εκτέλεση της εργασίας, βαρύνει τον υπαίτιο εργοδότη (ο οποίος ευθύνεται και για το πταίσμα των προσώπων όπου χρησιμοποιεί), ή τον υπαίτιο τρίτο. Εάν υπαίτιος είναι αποκλειστικά ο ίδιος ο μισθωτός ο οποίος έπαθε, τότε δεν έχει αξίωση αποζημίωσης. Εάν δε μερικά μόνο είναι και ο ίδιος υπαίτιος, η αξίωσή του θα είναι μειωμένη ανάλογα. Με την εφαρμογή αυτών των διατάξεων του κοινού δικαίου η ευθύνη του υπόχρεου καλύπτει όλη την έκταση της ζημίας του μισθωτού, δηλαδή τόσο τη θετική ζημία, όσο και το διαφυγόν κέρδος.
Ωστόσο, η εργατική νομοθεσία, και συγκεκριμένα ο Ν.551/1915, καθιερώνειαντικειμενική ευθύνη του εργοδότη, ανεξάρτητη από πταίσμα του ή από την τήρηση ή μη των όρων ασφαλείας, η οποία, ωστόσο, περιορίζεται σε ορισμένα πλαίσια. Κατωτέρω παρατίθενται ενδεικτικά παραδείγματα από την πρόσφατη σχετική νομολογία: ειδικότερα, στην περίπτωση κατά την οποία ο εργοδότης είναι νομικό πρόσωπο, ευθύνονται σε αποζημίωση εις ολόκληρο όλα τα καταστατικά του όργανα.
Εφόσον πρόκειται για εργατικό ατύχημα το οποίο συνέβη σε εργαζόμενο σε οικοδομή ή σε άλλο τεχνικό έργο, του οποίου την κατασκευή έχει αναθέσει ο κύριος εργολαβικώς σε τρίτο – εργολάβο, χωρίς καμιά ανάμιξή του (του κυρίου του έργου), δεν θεμελιώνεται καμιά ευθύνη του κυρίου του έργου, αλλά μόνο του εργολάβου ο οποίος προσέλαβε τον εργαζόμενο. Όταν το εργατικό ατύχημα οφείλεται σε υπαιτιότητα τρίτου, άσχετου με τον εργοδότη, προσώπου, η υποχρέωσή του για αποζημίωση του παθόντα εργαζόμενου ή της οικογένειάς του συντρέχει με την ευθύνη του εργοδότη για αποζημίωση.
Εάν δε το εργατικό ατύχημα οφείλεται σε υπαιτιότητα προστηθέντος του εργοδότη, αυτός απαλλάσσεται εάν ο εργοδότης καταβάλει την αποζημίωση ή εάν ο παθών εργαζόμενος υπάγεται στην ασφάλιση του Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ.. Κατά κανόνα ο προστήσας εργοδότης ευθύνεται για τις αδικοπραξίες του προστηθέντος, εκτός αν η αδικοπραξία δεν σχετίζεται ουσιαστικά και οργανικά με την ανατεθειμένη σε αυτόν υπηρεσία. Σε κάθε περίπτωση, ευθύνονται πάντοτε για χρηματική ικανοποίηση ηθικής βλάβης ή ψυχικής οδύνης τόσο ο εργοδότης όσο και ο προστηθείς σε αυτόν εργαζόμενος όταν πρόκειται για ικανοποίηση αξίωσης συγγενών του παθόντα εργαζόμενου.
Η ως άνω περιγραφόμενη αντικειμενική ευθύνη του εργοδότη έχει τις εξήςπρακτικές συνέπειες:
- Εάν ο μισθωτός επιλέξει τα δικαιώματά του από το Ν.551/1915, δε χρειάζεται να επικαλεσθεί υπαιτιότητα του εργοδότη και η αποζημίωσή του θα είναι όση χορηγείται σύμφωνα με αυτό το νόμο ανάλογα με την ανικανότητα την οποία του προκάλεσε το εργατικό ατύχημα, ενώ
- Εάν ο μισθωτός επιλέξει τα δικαιώματά του από το κοινό δίκαιο (άρθρα 914 επ. Α.Κ.), έχει τη δυνατότητα να αξιώσει αποκατάσταση όλης της ζημίας του, αλλά θα πρέπει να επικαλεσθεί και να αποδείξει την υπαιτιότητα του εργοδότη και το μέγεθος της ζημίας του.
ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΕΡΓΟΔΟΤΗ
Κατά το υπό κρίση νομικό πλαίσιο, όταν συμβεί εργατικό ατύχημα, ο εργοδότηςείναι υποχρεωμένος να το αναγγείλει αμελλητί στην πλησιέστερη Αστυνομική Αρχή, στην οικεία Επιθεώρηση Εργασίας εντός 48 ωρών και στο Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ. σε χρονικό διάστημα 5 ημερών.
Η οφειλόμενη από τον εργοδότη αποζημίωση είναι ανάλογη με την έκταση και τη διάρκεια της ανικανότητας του παθόντος. Έτσι, για την πλήρη διαρκή ανικανότητα, κατά την οποία ο μισθωτός αδυνατεί να επιδοθεί όχι μόνο στο επάγγελμα το οποίο έκανε, αλλά και σε οποιαδήποτε άλλη εργασία, η αποζημίωση ανέρχεται σε μισθούς έξι (6) ετών. Για την μερική διαρκή ανικανότητα, εξαιτίας της οποίας ο εργαζόμενος δεν μπορεί να ασκήσει το επάγγελμά του αλλά μπορεί να απασχοληθεί σε άλλη εργασία, η αποζημίωση ανέρχεται στο εξαπλάσιο του ποσού κατά το οποίο ελαττώθηκε ή μπορεί να ελαττωθεί το ετήσιο εισόδημα του εργαζόμενου. Όταν η ανικανότητα είναι πλήρης ή μερική, αλλά πρόσκαιρη μέχρι δυο (2) έτη, η αποζημίωση είναι ημερήσια και ίση με το μισό του μισθού το οποίο ελάμβανε ο εργαζόμενος. Σε περίπτωση θανάτου του εργαζόμενου από εργατικό ατύχημα, η αποζημίωση είναι ίση με τους μισθούς πέντε (5) ετών και δικαιούχοι της είναι οι εγγύτεροι συγγενείς του παθόντος.
Εφόσον ο εργαζόμενος είναι ασφαλισμένος στο Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ., ο εργοδότης απαλλάσσεται από την υποχρέωση καταβολής αποζημίωσης εξαιτίας του ατυχήματος (έξοδα νοσηλείας ή κηδείας). Η απαλλαγή ισχύει ακόμη και στην περίπτωση αμέλειας του εργοδότη ή μη τήρησης κανόνων υγιεινής και ασφάλειας. Εάν όμως με δικαστική απόφαση εξάγεται ότι το ατύχημα οφείλεται σε δόλο του εργοδότη, τότε υποχρεούται να καταβάλλει στον παθόντα ή στην οικογένειά του οποιαδήποτε διαφορά προκύπτει μεταξύ του ποσού της αποζημίωσης την οποία οφείλει βάσει των διατάξεων του Αστικού Κώδικα και του ποσού των ασφαλιστικών παροχών τα οποία ο παθών εισέπραξε.
Επιπλέον ο εργοδότης υποχρεούται:
Να τηρεί ειδικό βιβλίο ατυχημάτων στο οποίο να αναγράφονται η περιγραφή και τα αίτια του ατυχήματος.
Να τηρεί κατάλογο εργατικών ατυχημάτων τα οποία είχαν ως συνέπεια για τον εργαζόμενο ανικανότητα εργασίας μεγαλύτερη των τριών εργασίμων ημερών.
Να τηρεί ειδικό βιβλίο καταχώρησης των μετρήσεων και των αποτελεσμάτων ελέγχου του εργασιακού περιβάλλοντος και των ιατρικών εξετάσεων.
Να εφαρμόζει τις υποδείξεις των τεχνικών και υγειονομικών επιθεωρητών εργασίας και γενικά να διευκολύνει το έργο τους, μέσα στην επιχείρηση κατά τους ελέγχους.
e-forologia.gr